İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi Kasım ayı üçüncü toplantısı, Meclis 2. Başkanvekili Ömer Faruk Kalaycı başkanlığında Saraçhane’deki belediye binasında yapıldı.
Meclis toplantısında bakımsızlık nedeniyle sık sık arızalanarak yolda kalan ve yangın çıkan İETT otobüsleri de ele alındı.
29 milyar liralık bütçe kabul edildi
İETT Genel Kurulu’nda İETT’nin 2024 yılı mali bütçesi görüşüldü.
29 Milyar 400 Milyon lira olarak belirlenen bütçe, mecliste oy birliğiyle kabul edildi.
“Metrobüs filomuzu, yüksek kapasiteli araçlarımızla yeniliyoruz”
Oylama öncesi meclis üyelerine sunum yapan İETT Genel Müdürü İrfan Demet, metrobüs filosunun yenileneceğini belirterek şunları söyledi:
İstanbul’un en önemli toplu ulaşım hatlarından olan ve günde yaklaşık 1 milyon yolculuk gerçekleştirilen metrobüs hattındaki araçlarımızı yenilemek amacıyla çalışmalarımızı hızlandırdık. Bu kapsamda 252 adet yeni, yüksek kapasiteli, güçlü ve konforlu metrobüsleri İstanbul’a kazandırdık. 120 adedi tek körüklü, 200 yolcu kapasiteli, 132 adedi ise çift körüklü, 280 yolcu kapasiteli metrobüslerimiz İstanbulluların hizmetine sunulmuştur. Hayırlı, uğurlu olsun.
Otobüs Filomuzu yenilemek amacıyla 150 adet, 12 metre uzunluğunda 100 yolcu kapasiteli yine yerli üretim olan, yeni, güçlü ve konforlu otobüs alımı için de sözleşmemizi imzaladık. 2024 yılı Ocak ayından itibaren araçlar partiler halinde teslim alınarak İstanbullulara hizmet vermeye başlayacaktır. Metrobüs filomuzu, yüksek kapasiteli araçlarımız ile yeniliyoruz.
Bu sayede 10 bin km başına arıza sayılarımızda iyileşme sağladık. 2018 yılında 10 bin km’deki arıza sayımız 5.37 iken, 2023 yılında ise 3.07 seviyesine inmiş durumdadır. İETT Filomuzda her 10 bin km’deki sefere etki eden arıza sayılarına baktığımızda ise; 2018 yılında 3.43 iken, 2023 yılında ise 2.96 olarak gerçekleşmiştir.
Gelir ve gider bütçelerine değindi
İETT’nin gelir ve gider bütçeleri hakkında bilgiler veren İrfan Demet, sözlerini şöyle sürdürdü:
2018 yılında yüzde 58 olan yolculuk başı gelirin, gideri karşılama oranı, yıllara sâri olarak artan maliyetlerle birlikte, 2023 yılında yüzde 35 seviyelerine kadar düşmüştür. Tüm yolculuklardaki, gelir ve gider arasındaki bugünkü fiyatlarla oluşan farkın, yılsonunda 17 milyar lira seviyelerine ulaşacağı öngörülmektedir. Gelir ve gider arasındaki bu mali yük, İstanbul Büyükşehir Belediyemiz tarafından karşılanarak sübvanse edilmektedir.
2018 yılında 5 buçuk lira olan motorin litre fiyatı, 2023 yılında 37 buçuk liraya yükselmiştir. Sadece 2023 yılı Mayıs ayından sonra 6 aylık akaryakıt fiyat artışı yaklaşık yüzde 100 seviyelerine gelmiştir. Akaryakıt giderlerimizin yüzde 36’sı KDV ve ÖTV’den oluşmaktadır. Bu vergi yükünün özel taşımacılık araçları ile birlikte yıllık maliyeti yaklaşık 3 buçuk milyar liradır. Sadece bu vergi yükü ile 1 yılda 500 adet yeni otobüs alınabilmekte, 5 yılda ise İETT Otobüs Filosu tamamen yenilenebilmektedir.
MHP’li Yılmaz: 4 yılın filo yenileme oranı yüzde 3 ile yüzde 4 arasında
MHP Grup Başkan Vekili Volkan Yılmaz ise filo yenileme oranlarına değindi:
Bütçe denkliği açısından, bütçe gelirleriyle bütçe giderlerini karşılayabilmek için İstanbul Büyükşehir Belediyesinin İETT’si toplam 9 Milyar lira borçlanma yoluna gidecek yani eski parayla 9 Milyar bütçe açığı verecek. İETT’nin malik olduğu araç sayısı 3462 olduğu dikkate alındığında araç yenilemelerinin çok yetersiz kaldığı, bütçede araç yenilemesinde çok az kaynak ayrıldığı gün gibi ortada. Bu kapsamda 2023 yılı yeni araç satın alma planlamasıyla birlikte geriye dönük 2020, 2021, 2022 yılları toplam araç satın alma sayıları göz önüne alındığında ortalama 2023 yılını da dahil edersek, 4 yılın filo yenileme oranı yüzde 3 ile yüzde 4 arasında. Bu değerler üzerinden bir oran orantı hesabı yapıldığında ancak İETT’nin 30 yıllık bir sürenin sonunda filosunu yenileyebileceği ön görülmekte olup yıllık yenilemenin yüzde 3 ile 4 civarında olduğu bir tabloda yeni satın alınan bir aracın tekrar yeni araç ile değiştirmesi için geçecek 30 yıl içerisinde kullanılmaz hale geleceği görülmekte olup, bu durumun 2023 yılından sonra geçecek 3-5 yıllık sürenin sonunda kurum araç filosunun tamamı ile yaşlı ve hizmeti ifa edemeyecek durumda eskimiş olacağı da anlaşılmaktadır.
Sonuç olarak 2023 ve 2024 yılları tahmini bütçe rakamlarına bakılarak İETT’nin her geçen gün mali durumunun bozulduğu, mali durumunun idare edilmesinin mümkün olmadığı ve olamayacağı, bağış, yardımlar ve borçlanma olmadan finansal bağımsızlığını sürdüremeyeceği, etkin ve verimli bir bütçeye ihtiyacı olduğu apaçık ortadadır.
AK Partili Gökkuş: Otobüs bakım harcamalarının toplam harcamalara oranı 2021’de yüzde 21’e çıktı
AK Parti Grup Sözcüsü Faruk Gökkuş, “Halk Otobüslerinin milyarlarca Türk lirasını bulan hak edişleri maalesef ödenmemektedir. Ağustos ayı kısmen, Eylül ve Ekim aylarının hak edişleri ödenmemiştir. OTİS’in başlangıcından bu yana yaklaşık 3 yıl geçmesine rağmen giderlerini anlık karşılamak zorunda olan işletmecilerin bu önemli sorununun çözümlenmemiş olması kabul edilebilir değildir. Arkadaşlarımız şunu söyleyebilirler, ‘Sizin döneminizde ödenmiyordu’ denebilir. Doğru bizim dönemimiz de de geç ödendiği oluyordu. Orada şöyle bir fark var. O zaman halk otobüsleri bilet gelirlerinin yüzde 25’ini BELBİM’den 10-15 gün içinde alıyordu. Şimdi hiçbir parayı, hak edişlerini alamıyorlar. İBB Meclisinin belirlediği komisyon raporuna göre 2019 yılında, bakım harcamalarının toplam harcamalara oranı yüzde 8 iken 2021 yılında bu oran yüzde 21’e çıktı. Firma üzerinde baktığımızda 2019 yılından sonra bedel üzerinden bakıldığında, İETT otobüs bakım ihalelerinin yarısı, CHP milletvekilinin danışmanlığını yaptığı firmaya verilmiştir. Yine otobüs alımlarının yarısı, CHP milletvekilinin danışmanlığını yaptığı firmaya verilmiştir” diye konuştu.
8 belediyenin 2024 yılı bütçesi de kabule dildi
Öte yandan Mecliste, 8 belediyenin 2024 yılı mali bütçesi de ele alındı.
Her ilçe için ayrı ayrı sunulan teklifler mecliste, oy birliğiyle kabul edildi. İlçe belediyelerinden en yüksek bütçe 3 Milyar 991 Milyon ile Beşiktaş Belediyesinin olurken, en düşük bütçe ise 1 Milyar 162 Milyon 860 bin ile Çatalca Belediyesinin oldu.
Bayrampaşa Belediyesi 1 Milyar 800 milyon, Beşiktaş Belediyesi 3 Milyar 991 milyon, Beykoz Belediyesi 3 Milyar 980 Milyon, Beylikdüzü Belediyesi 3 milyar 335 milyon, Beyoğlu Belediyesi 2 milyar 600 milyon, Büyükçekmece Belediyesi 2 milyar 910 milyon 192 bin, Çatalca Belediyesi 1 Milyar 162 milyon 860 bin, Çekmeköy Belediyesi 2 Milyar 850 Milyon.
Haber Kaynağı: Demirören Haber Ajansı (DHA)